بررسی دیدگاه ابوهلال عسگری در معجم الفروق اللغویه از نگاه لغویان و مفسران (فقره 1302-1650)

از جمله مسائلی که در گذشته و امروزه بین لغویان و مفسران مطرح و مورد اختلاف است، وجود یا عدم وجود واژگان مترادف در قرآن کریم می باشد. پیشینیان بسیاری از واژگان قرآن را با واژگان دیگری معنا و تفسیر می کردند که این می تواند بر وجود ترادف در نظر آنان دلالت کند. اما از حدود قرن سوم برخی از علمای لغت، قائل به آن شدند که هر واژه ای برای معنایی خاص متفاوت از معنای واژه دیگر وضع شده است و از این رو هیچ دو واژه ای هم معنا و مترادف نیستند. از جمله ابوهلال عسکری که در این زمینه کتابی با عنوان «الفروق اللغویه» نگاشته است. در این تحقیق، نظرات ابوهلال در تفاوت لغات مورد نظر با استفاده از نظرات تعدادی از لغویان و مفسّران بررسی شده است تا اولا نظر ایشان در ترادف لغات مشخّص شده و ثانیا میزان مطابقت وجوه تفاوت مورد نظر ابوهلال در این لغات مشخّص شود. روند کار به این صورت است که در هر فقره ابتدا نظر ابوهلال ذکر شده و در ادامه نظرات لغویان و مفسران بیان و سپس مطابقت نظر آنها بررسی شده است. با جمع بندی نتایج معلوم شد که فقط در 1 مورد نظر ایشان برخلاف نظر اکثریت لغویان و مفسّران مورد نظر است و تقریبا در یک سوم از فقرات نظر ایشان مطابق با نظر اکثریت لغویان و مفسّران مورد نظر است و در یک سوم از فقرات نظر ایشان مطابق یا نظر چند تن و یا حداقل یک نفر از آنان و در یک سوم باقیمانده نظر ایشان مطابق با هیچیک از دانشمندان مورد نظر نیست. همچنین به نظر می آید مقصود ابوهلال از ترادف ترادف تامّ است زیرا وجوه تفاوت مورد نظر ایشان از جنبه های متفاوت است. که شکی نیست که این نوع ترادف در لغات اگر محال نباشد نادر است و کلمات تنها از جوانبی با هم مترادفند.